Duurzaamheidsfestival 2025 - Samen groeien: van bodem tot buurt
Je kunt je vanaf nu aanmelden voor het Duurzaamheidsfestival! Op 10 oktober organiseren Eco-Schools Nederland, Leren voor Morgen, LEF, Duurzame docenten netwerk en de Gemeente Leiden het Duurzaamheidsfestival. In Leiden ben je welkom om je te laten inspireren, kennis uit te wisselen en concrete handvaten op te doen rondom duurzaam onderwijs.
(incl. lunch) bij het LEF, Betaplein 18 in Leiden
Het thema dit jaar is Samen groeien: van bodem tot buurt. In de bodem werkt alles samen. Bomen communiceren met elkaar en wisselen zelfs voedingsstoffen uit. Elke plant, dier en paddenstoel heeft een eigen plek in het complexe systeem. Zo kun je een school ook zien: een lokaal systeem waarin iedereen – van docent tot leerling, van schoolleider tot gemeenteambtenaar – een eigen rol vervult en samenwerkt aan duurzame ontwikkelingen.
Door middel van het programma is het de bedoeling dat er inspiratie wordt opgedaan over hoe je een vruchtbare bodem voor duurzaamheid creëert, verbindingen tussen leerlingen stimuleert en duurzame samenwerkingen tussen jou en lokale partners in de buurt versterkt. Deze dag is bedoeld voor leerlingen, docenten, schoolleiding en duurzaamheidscoördinatoren van het basis- en voortgezet onderwijs.
Programma
10.30 Inloop en inspiratiemarkt
11.00 Plenaire opening en opwarmer
11.30 Workshopronde 1
13.00 Lunch en inspiratiemarkt
14.00 Workshopronde 2
15.30 Uitreiking SustainaBul VO + gezamenlijke afsluiting
16.00 Feestelijke borrel
Workshops
Ronde 1:
Leerecosystemen: Leren binnen en buiten de school met Sofia van Santen van onderzoeksgroep Natuur en Ontwikkeling Kind van de HS Leiden
Lees meer ...
Kinderen leren overal over natuur: in de klas, op het schoolplein, in het park, in een museum en thuis. Samen vormen deze leerervaringen een leerecosysteem. Maar wat houdt dit concept precies in, en hoe kun je het inzetten om kansengelijkheid te bevorderen? In deze workshop ontdek je:
- Wat een leerecosysteem is en welke rol verschillende leeromgevingen daarin spelen.
- Hoe je als professional de verbinding kunt leggen tussen leren binnen en buiten de school.
- Praktische strategieën om de blik van het leerecosysteem te gebruiken voor gelijke kansen voor álle kinderen.
Met inspirerende voorbeelden en interactieve opdrachten ga je aan de slag met dit krachtige concept, dat verder kijkt dan de grenzen van het klaslokaal. Je krijgt inzichten om leerecosystemen rond de kinderen te creëren waarin ieder kind tot bloei komt.
Planetair burgerschap met Mark Boode van Teachers for Climate
Lees meer ...
De workshop Planetair Burgerschap verbindt het functioneren van de natuur (alle actoren binnen een ecosysteem) met de benodigde gezamenlijke zorg, overleg en actie van alle daarbij betrokken burgers.
De rol van DuCo’s met Trine Lindström en Marlise Achterbergh van Esprit Scholen
Lees meer ...
Trine is duurzaamheidscoördinator op een VO school en Marlise is duurzaamheidscoördinator bij de scholengroep van die school. We willen meer vertellen over onze rollen, waar ze overlappen, verschillen en elkaar versterken. Dit sluit aan bij het thema: Samen groeien, van school tot scholengroep. Trine werkt bovendien veel samen met organisaties rondom de school (de buurt) en heeft meerdere voorbeelden van projecten waarbij de bodem een rol speelt.
Hoe blijf je met energie werken aan duurzaamheid? met Anouk Liebrand en Hanneke de Graaff van Stichting Nivoz
Lees meer ...
Duurzaamheid gaat verder dan afval scheiden en zonnepanelen plaatsen. Het draait om het zorgvuldig omgaan met energie en relaties – óók die van jezelf. In deze interactieve workshop onderzoeken we hoe je als leraar of jongere hoop en energie kunt opwekken in plaats van moedeloos te raken of maken. We werken met voorbeelden, gesprekken en speelse werkvormen om te ontdekken hoe diversiteit en (transformatieve) solidariteit ons sterker maken. Je gaat naar huis met een klein experiment dat je direct kunt inzetten om duurzaamheid levend en inspirerend te maken in jouw school.
Duurzaamheid verweven in lessen LO en Kunst met Paul Scheltus van het Maerlandt College
Lees meer ...
Deze workshop heeft als basis het Erasmus+ project dat ik heb gecoördineerd, Green Schools for Green Europe. Daarbij hebben we ons met scholen, ngo’s en een universiteit gebogen over de vraag hoe we duurzaamheid meer kunnen verweven in de dagelijks praktijk van de school, vooral in de lessen LO en Kunst.We gaan hoe je als school stapsgewijs vanuit duurzaamheid in de les, ook leerlingen onderling kan verbinden en vervolgens ook scholen uit de buurt en buren van de school kunt betrekken.
Van Sustainable Development Goals naar praktijk in de klas met Kiki Reijner van Global Exploration
Lees meer ...
Tijdens deze workshop koppelen we mondiale uitdagingen aan de dagelijkse realiteit binnen het onderwijs. We laten zien hoe je met beperkte middelen en heldere keuzes tóch grote impact kunt maken – op schoolniveau én in de klas. Denk aan praktische tools, inspirerende voorbeelden van andere scholen en concrete tips & tricks die je direct kunt toepassen binnen lessen, projecten of beleid. Onze aanpak is energiek, activerend en oplossingsgericht. Je gaat naar huis met nieuwe ideeën en een frisse blik op hoe duurzaamheid écht onderdeel wordt van jouw schoolcultuur.
Workshop van Leerlingen voor leerlingen: Samen groeien van bodem tot buurt met Brechje Masman van het Zone College
Lees meer ...
Om ergens naar toe te groeien (als groep) moet je een zaadje zaaien. Dat is wat wij op school proberen te doen met het Eco schoolsteam. Kleine doe activiteiten voor en door onze leerlingen die bijdragen aan het gevoel van impact kunnen hebben (net als My School impact) op onze aarde.
Buitenworkshop: Natuur tussen de tegels: groene activiteiten voor de onderbouw op een (versteend)schoolplein met Suzanne Wardenaar van Naar Buiten!
Lees meer ...
Natuureducatie in een versteende omgeving? Ja dat is een uitdaging, maar het kan wel! Tijdens deze workshop ontdek je hoe je hier op een laagdrempelige manier invulling aan kunt geven. Laat je inspireren door Naar buiten! regio Leiden en ga zelf aan de slag. Naar buiten! gaan kan ik elk seizoen want buiten beleef je altijd iets bijzonders!
Speeddating met Yvette van Gastel van SME
Lees meer ...
Nieuwe mensen ontmoeten, andere perspectieven zien en ervaringen uitwisselen. Je gaat in deze workshop op een dynamische manier kennismaken met elkaar en over prikkelende stellingen rondom duurzaamheid op school in gesprek. Goede kans dat je met veel nieuwe en frisse ideeën uit deze workshop komt die je misschien wel direct kunt toepassen bij jou op school. Zin in een date?
Ronde 2:
Van Pilot tot Kaartspel, inzicht in duurzaamheidscoördinatie met Thijs van der Meulen van SME/Eco-Schools Nederland
Lees meer ...
De duurzame kartrekkers op school – het Eco-Team, de Eco-Schools coördinator en/of de Duurzaamheidscoördinator – vormen de metaforische bodem waarop duurzaamheid in het onderwijs wortel schiet. Zij zijn de aanjagers van een krachtige bottom-up beweging: door hun toewijding, creativiteit en vasthoudendheid brengen zij duurzaamheid tot leven binnen de schoolmuren. Vanuit hun acties groeit het bewustzijn en enthousiasme, en weten zij steeds meer mensen in beweging te krijgen – van docenten en ouders tot lokale organisaties en buurtbewoners. Zo groeit duurzaamheid van bodem tot buurt, met de school als vruchtbare voedingsbodem en oefenplaats.
Bouw samen aan een duurzame wijk, het Urbo3D Klimaatspel met Gosia Wrzenska
Lees meer ...
Het Urbo3D Klimaatspel draait om samenwerking binnen een lokaal systeem. In het spel ervaren leerlingen hoe verschillende belangen (zoals woningbouw, natuur, economie) samenkomen in het ontwerpen van een klimaatbestendige wijk. De leerlingen moeten in teamverband overleggen, keuzes afwegen en samenwerken om hun wijk leefbaar én duurzaam te maken. Ze ontdekken hoe klimaatmaatregelen invloed hebben op hun ontwerp en op elkaar. Daarmee versterkt het spel niet alleen het besef van ecologische samenhang, maar ook de rol van ieder individu in een groter geheel, precies zoals binnen een school- of buurtsysteem. De workshop laat zien hoe leerlingen zelf kunnen bijdragen aan een vruchtbare, duurzame toekomst – vanuit hun eigen rol en in verbinding met anderen.
Leerlingparticipatie op het thema duurzaamheid met Floris de Boer van Stichting Technotrend
Lees meer ...
“To what end do we learn” is de vraag die we vinden in het hart van de Whole School Approach. Een fundamentele pedagogische vraag voor ons als maatschappij, maar wat vinden leerlingen hier eigenlijk van? In deze workshop zoomen we in op de rol van leerlingen binnen de school willen. Hoe kunnen leerlingen participeren op het thema duurzaamheid? Hoe ervaren ze hun eigen participatie en op welke thema’s willen zij participeren? Deze vragen worden besproken met leerlingen, maar ook met schoolleiders, duurzaamheidscoördinatoren en docenten, want participatie is iets waar we met z’n alle voor moeten werken.
Werken met de Inner Development Goals met Rosa Groen (Haagse Hogeschool) en Remko van der Pluijm (Hogeschool Rotterdam)
Lees meer ...
Ons boek Duurzaam Onderwijs. Eerlijk, Inclusief, Hoopvol gaat in op de Inner Development Goals en hoe deze te gebruiken in het onderwijs. De meerwaarde is dat we hands-on uitwerkingen voor de pedagogische en didactische rol van de docent, we kijken hierin met de IDGs naar onszelf, en vanuit daar naar de omgeving. Hoe verhoud je je als docent met de rest van de wereld, op een eerlijke, inclusieve en hoopvolle manier? Hoe werk je daar met je leerlingen in het vo en breder aan?
Hoe doen we het samen? met Marcel Elsenaar (Verus) en Peter Luijten (Leren voor Morgen)
Lees meer ...
Een duurzame wereld bouw je niet in je eentje. Natuurlijk hopen we dat de overheid en bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen, maar echte verandering begint vaak bij mensen zelf – bij bewegingen die opstaan, samenwerken en het verschil maken. En daar zijn heel veel mooie voorbeelden van. In deze interactieve sessie onderzoeken we samen: wat kan onderwijs betekenen in het verduurzamen van onze samenleving en onze manier van leven? Het gaat niet alleen om kennis over klimaat, energie of grondstoffen. De kern is: samenwerking, solidariteit en nieuwe manieren van denken. Wat hebben we nodig om écht stappen te zetten? Wat staat ons daarbij in de weg? Hoe kunnen scholen leerlingen hierbij betrekken? Waarom maakt dat het verschil? En hoe draagt dit bij aan motivatie, veerkracht en zingeving van leerlingen en docenten? Kom meedenken, laat je inspireren en ontdek hoe jij – als leerling of docent – onderdeel kunt zijn van de beweging naar een duurzame toekomst.
Buitenworkshop: zes uitgangspunten voor natuurinclusie in het onderwijs met Marian Joven Van Sluijs Hogeschool Leiden en het Collectief Natuurinclusief
Lees meer ...
Hoe kunnen wij de kracht van natuur als co-teacher benutten? Hoe laten we leerlingen leren voor natuur, over natuur, van natuur, in natuur,als natuur en met natuur?
In deze interactieve workshop ontdek je en oefen je met het toepassen van de zes uitgangspunten voor natuurinclusie in het onderwijs, gebaseerd op dit inspiratiedocument van het Collectief Natuurinclusief.
Je ontdekt hoe persoonlijke natuurervaringen jouw onderwijsvisie kleuren. Je verkent hoe het initiatief tot ontdekken door leerlingen, door de natuur of door jou kan ontstaan. Je informeert en wisselt met anderen kleine initiatieven en successen in de klas uit en je oefent buiten met elkaar met het toepassen van de zes uitgangspunten. Dit alles draagt bij aan het zetten van stappen in het ontwikkelen van een concreet plan om natuurinclusie een plek te geven in jouw onderwijspraktijk.
De wereld van kleding, met Jennifer de Bruijckere en Martine Nieuwenhuis van Fibershed
Lees meer ...
Hoewel mensen 100 procent afhankelijk zijn van hun tweede huid, is het ongebruikelijk om na te denken over de biologische en culturele context van onze kleding. Welke rol speelt de landbouw daarin, en wat is het belang van lokale ambacht-communities en vakmanschap in de transitie naar een nieuw textielstysteem? Hoe zorgen we er voor dat iedereen die in het netwerk betrokken is ook gelijkwaardig wordt gewaardeerd? Om jongeren te betrekken, is samen met ondernemers uit het Fibershed netwerk een bewustwordingsprogramma voor scholen ontwikkeld waarmee jongeren leren over circulaire economie aan de hand van hun kleding. Tijdens deze workshop krijg je inzicht in actuele ontwikkelingen in de lokale, circulaire en regeneratieve textielketen, en hoe vanuit het programma wordt gewerkt van theorie naar (beroeps)praktijk. Na afloop van de presentatie maken we tevens kennis met elkaar, en horen we ook graag over jullie initiatieven en ideeën om jongeren te betrekken bij circulaire economie en duurzaam textiel vanuit het onderwijs!
KlimaatCasino en KlimaatLesSnacks met Ties Leenstra
Lees meer ...
Test je kennis over klimaatverandering en duurzaamheid tijdens het KlimaatCasino. Beantwoord de vragen en bepaal hoeveel fiches je wil inzetten. Bij een goed antwoord wordt je inzet verdubbeld, bij een fout antwoord ben je je fiches kwijt. Wie weet het meest?
Vervolgens laten we zien hoe onze KlimaatLesSnacks helpen bij het behandelen van deze onderwerpen in de les.
Voor leerlingen: We horen graag wat jullie van ons lesmateriaal vinden en waar jullie meer over zouden willen weten!
Voor docenten: KlimaatLesSnacks zijn compact lesmateriaal van 20-30 minuten waarin leerlingen bekende concepten en vaardigheden toepassen in de context van klimaatverandering en duurzaamheid. Nadat we het bestaande materiaal hebben bekeken zullen we brainstormen over nieuwe LesSnacks!
Trash Trackers (Zwerfafvalworkshop) met Frank ‘de Zwerfafval Man’ van ReCycle Valley
Lees meer ...
In het theoretische deel van de les duiken we in de wereld van zwerfafval. Ja, dat is spannender dan je denkt! Leerlingen ontdekken welke bak waarvoor is, wat er met al dat afval gebeurt en hoe een oude bananenschil misschien wel terugkomt als biogas of een stoere sneaker. En dan is er nog het eeuwige mysterie van zwerfafval: waarom liggen schoolpleinen vol snoeppapiertjes en wie moet dat opruimen?
Met het interactieve programma Trash Trackers gaan leerlingen op onderzoek uit, discussiëren ze over wie de echte schuldige is (de snoeper, de school, de gemeente… of misschien toch de meeuw?) Zo ontdekken ze dat afval niet alleen vervelend en vies is, maar ook een schatkist vol grondstoffen die een tweede leven verdienen. Daarna gaan we met zijn alle afvalprikken in de buurt.
Powered by iCagenda