Steeds meer scholen zijn bezig met het vraagstuk hoe ze hun onderwijs meer natuurinclusief kunnen inrichten. Ook voor veel Eco-Schools is natuur een belangrijk thema waar ze op in willen zetten. Op 11 oktober 2023 kwamen docenten en leerlingen uit verschillend Eco-Teams samen op de jaarlijkse Inspiratiedag. Dit jaar bestaat Eco-Schools 20 jaar en dat is een extra reden om elkaar te inspireren en van elkaar te leren rond het thema ‘Natúúrlijk’! Het living lab van de Aeres Hogeschool is daar een logische locatie voor: hier komen duurzame innovaties binnen het thema groen en onderwijs samen in een prachtig gebouw.
Leren over en van de natuur
Tijdens de workshops van Nikon namen leerlingen de natuur onder de loep en konden ze de wereld ervaren die wij niet met het blote oog kunnen zien. Door microscopen met de nieuwste ingebouwde AI-technologie kon gekeken worden naar bijvoorbeeld muizen embryo’s en monsters uit het weerwater. Hoe ziet de natuur er eigenlijk van zo dichtbij uit? En hoe interessant of kwetsbaar is dat eigenlijk? Nikon is supporter van Eco-Schools en biedt lesmateriaal aan voor scholen om over de natuur op microniveau te leren.
Het is niet alleen wonderbaarlijk om de natuur te zien, maar we kunnen er ook nog van leren. De natuur heeft 3.8 miljard jaar aan evolutionaire kennis en ervaring en weet wat werkt, passend of blijvend is. Dat is waar de workshop van BiomimicryNL over ging. De natuur is bijvoorbeeld heel efficiënt in het gebruiken en verdelen van energie, terwijl onze technologische processen nog vaak heel veel energie verliezen. Wat kunnen wij leren van de werkingsprincipes van de natuur en hoe zouden we deze als inspiratie kunnen gebruiken om tot duurzame oplossingen te komen? De leerlingen kwamen erachter dat biomimicry al regelmatig wordt toegepast, maar dat we ook nog veel kunnen leren van de natuur. Ze hopen de ideeën en inzichten van de workshop te gaan gebruiken binnen hun eigen team en leefwereld.
De effecten van werken aan het thema natuur
Tijdens de workshop van de Universiteit Utrecht namen de leerlingen niet de natuur, maar zichzelf onder de loep. De leerlingen leerden hoe het kan komen dat sommige jongeren duurzamer gedrag vertonen dan anderen en ze dachten over hoe ze de leerlingen buiten het Eco-team zouden kunnen motiveren om duurzamer te worden. In het onderzoek dat momenteel door onderzoeker Andrik Becht van de Universiteit Utrecht wordt uitgevoerd, staat deze vraag centraal. Hij onderzoekt hoe we meer leerlingen een duurzame basishouding kunnen leren en hoe in aanraking komen met het thema natuur, maar ook andere thema’s van Eco-Schools, hieraan bijdraagt. De resultaten hiervan volgen nog.
Oproep aan Tweede Kamer: neem jongeren mee in je beslissingen rondom natuur en duurzaamheid
De aanwezige Eco-Teams zien de waarde van Eco-Schools, maar zien ook een rol in de politiek en bij oudere generaties om ook een actieve rol te nemen op gebied van duurzaamheid. Of zoals de leerlingen het zelf verwoordden: ‘’Wij willen niet achterblijven met alle rotzooi!’’ Deze leerlingen, afkomstig van de Eco-Teams van Carmel (Gouda) en Aeres Nijkerk, gaven deze boodschap aan aanwezig Kamerlid Romke de Jong. Zij wilden dat jongeren en de wereld die zij erven beter in gedachten worden gehouden door de overheid. Centraal stond de overhandiging van de toekomststoel, een symbool voor de stem van de jongeren in het Nederlands onderwijs.
De Jong nam de door de leerlingen beschilderde toekomststoel in enthousiast in ontvangst en gaf een motiverende boodschap terug. De Jong stelde: ‘’Jullie stem moet zeker gehoord worden. Ik neem deze stoel en jullie boodschap mee naar Den Haag.’’ De Jong lichtte verder toe dat de duurzame beweging ook in Den Haag sterk groeit en dat hij en zijn collega’s zich daar hard voor maken. ‘’Initiatieven van jongeren en met name de Eco-teams op de scholen zijn een enorme stimulans. Graag nodig ik de Eco-teams uit om vooral ook naar Den Haag te komen of contact op te nemen met Kamerleden.’’
De Inspiratiedag illustreerde dat er veel verschillende manieren zijn waarmee je als Eco-School met het thema natuur aan de slag kunt, van de gebouwde omgeving tot je curriculum. Bovendien was ook deze Inspiratiedag een plek waar kennisuitwisseling en van elkaar leren centraal stond.
Benieuwd naar meer over het thema natuur en hoe je dit in het onderwijs kunt gebruiken? De recente Agenda Natuurinclusief 2.0 geeft hier handvaten voor!