We zien dat steeds meer jongeren aandacht willen voor duurzaamheid in het onderwijs. Voorbeelden hiervan zijn de klimaatstakingen die vanuit jongeren zijn geïnitieerd en het Duurzaamheidsmanifest van Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) waarin schoolleiders en besturen opgeroepen worden om te verduurzamen. Een ontwikkeling die naadloos aansluit bij actief burgerschap en jongerenparticipatie. Eco-Schools biedt dé kans om leerlingen te betrekken bij een duurzame school. Hoe realiseer je succesvol leerlingbetrokkenheid op je school en welke voorbeelden zijn er te vinden bij Eco-Scholen?
Noodzaak van leerlingbetrokkenheid voor duurzaam onderwijs
De actualiteit laat zien dat de vraag en noodzaak vanuit leerlingen om zelf inspraak te hebben op allerlei aspecten rondom duurzaamheid, groot is. Jongeren hebben immers te maken met de gevolgen van het huidige klimaatbeleid en ervaren stress van de onzekerheid hieromheen.
“Het is belangrijk dat leerlingen leren hoe zij duurzaam kunnen participeren in de maatschappij. Het is hierbij niet genoeg dat duurzaamheid als los ‘thema’ wordt besproken op school. Het leren over duurzaamheid vergt een geïntegreerde aanpak van het onderwijs”. – LAKS
Door jongeren te betrekken ontwikkelen zij niet alleen kennis over duurzaamheid en klimaatverandering, maar leren ze ook hoe ze kunnen duurzaam kunnen handelen. Door te leren wat je als individu wél kan doen en dat kleine, lokale acties wel degelijk een verschil maken. Dit kan een waardevolle bijdrage leveren tegen de machteloosheid die vele jongeren nu voelen.
Student-led change op scholen
Gelukkig zijn er steeds meer scholen die werk maken van duurzaamheid en hier leerlingen in betrekken, bijvoorbeeld door het Eco-Schools programma! Met deelname aan Eco-Schools zetten jullie leerlingen aan het roer van verandering. Het motto "student-led change" wordt hier werkelijkheid: leerlingen bedenken, plannen en voeren duurzame initiatieven uit, waarbij ze continu worden ondersteund door de volwassen leden van de schoolgemeenschap.
We zien dat de Eco-Teams allerlei verschillende duurzame initiatieven realiseren. Van het vergroenen van het schoolplein, inrichten van een ruil- en repareerhoek, en gescheiden afvalinzameling, tot deelname aan landelijke actiedagen, duurzaam aanbod in schoolkantines en het uitnodigen van gastsprekers. In het Portfolio zie je hoe de scholen uit de Eco-Schools community werken aan duurzaamheid op school! Deel de initiatieven waar jouw school trots op is ook in het portfolio. Dit geeft een mooi overzicht van al jullie acties en kan fijne inspiratie zijn voor andere scholen.
Met leerlingen aan de slag in een Eco-team
We zien veel verschillende en creatieve manieren in het realiseren van leerlingbetrokkenheid en het vormen van een Eco-team. Het afgelopen Eco-café stond in het teken van het uitwisselen van ervaringen en tips bij het werven van leerlingen voor het Eco-Team. Op sommige scholen deelt het Eco-team bijvoorbeeld hun enthousiasme in een presentatie voor de klassen, in een promotiefilmpje of met een ludieke actie. Ook werkt het goed om sommige leerlingen met affiniteit met duurzame thema’s er direct bij te vragen, de leerlingenraad te betrekken in de communicatie en een bedankje of uitje te regelen voor het team. Bij sommige scholen is het animo zelfs zo groot dat er een loting of verkiezingen worden gehouden!
Zo wordt bij basisschool De Vlinderboom ieder jaar geloot in groep 5 om te bepalen wie er in de leerlingenraad en het Eco-kids team mag. De vreugde van de leerlingen is groot, zoals blijkt uit de woorden van een leerling: "Toen ik aan mijn moeder vertelde dat ik in de Eco-kids team mocht, was ze zo blij voor me dat ik die avond mocht kiezen wat we gingen eten."
Op de meeste scholen staat het Eco-team bekend als een gezellige club waar leerlingen acties opzetten en duurzame initiatieven realiseren. Deze activiteiten maken het Eco-team aantrekkelijk en versterken de band tussen de teamleden, terwijl ze tegelijkertijd waardevolle kennis en vaardigheden opdoen. Maak het Eco-team dus niet alleen impactvol, maar werk ook aan een fijne en toegankelijke sfeer. Tot slot is een tip van meerdere deelnemende scholen om bij de uitvoering van acties zo veel mogelijk leerlingen te betrekken buiten het Eco-Team. Zo maakt iedereen op school kennis met duurzaam denken en doen!
Leerlingbetrokkenheid stond centraal in het recente Eco-Café. Benieuwd naar de volgende? Kijk in de agenda!