Maandag 12 april vond het webinar over de Eco-Schools vernieuwing plaats. Scholen, begeleiders en andere geïnteresseerden kregen een inkijkje in de filosofie achter Eco-Schools, de ambitieniveaus en de praktische invulling van het programma. Vanaf het nieuwe schooljaar 2021/2022 is het vernieuwde Eco-Schools operationeel en kunnen Eco-teams een frisse start maken met nog meer duurzaam denken en doen op school. In dit artikel lopen we het webinar nog even door en bespreken we de vragen die we van scholen hebben gehad. Wil je de webinar ook nog terugkijken? Dat kan via deze link!
Community
Tijdens het webinar zijn we zeven punten met de bijbehorende vernieuwingen langsgegaan. Te beginnen met ‘Community’. Vanuit Eco-Schools komt er meer ondersteuning om scholen met elkaar te verbinden en onderling mooie voorbeelden te delen. Voor dit onderdeel worden er de komende maanden meer concrete punten met jullie gedeeld, dus houd je mail goed in de gaten.
Filosofie met vijf pijlers
De filosofie van Eco-Schools bestaat uit de volgende vijf pijlers:
- Leerlingen staan centraal (leerlingen centraal)
- De school zet steeds duurzame stappen – groot of klein (proces)
- Duurzaamheid heeft een vaste plek in het onderwijs (onderwijs)
- Duurzaamheid is zichtbaar in het gebouw en de omgeving (gebouw)
- Iedereen in en rond de school doet mee (community)
Deze vijf punten omschrijven wat Eco-Schools is. Dit omdat wij merkte dat er behoefte was aan het grotere plaatje: Waar staat Eco-Schools nu echt voor? Het belangrijkste punt hierbij is dat leerlingen centraal staan.
Ambitieniveaus
Wij zien Eco-teams als bomen in een context: soms op zichzelf, soms als onderdeel van een levendig ecosysteem. Wij hebben hier 4 ambitieniveaus aan gekoppeld: boom, tuin, park en bos. Waarbij het Eco-team de boom is die soms helemaal alleen staat en soms omringd door anderen. Dit wordt verder toegelicht in onderstaande afbeelding.
Wij willen met deze ambitieniveaus scholen helpen met de vragen: Wat is jouw plan? Wat is jouw ambitieniveau? Waar denk je dat je staat en waar wil je naar toe groeien? Op deze manier kunnen wij elk Eco-team op haar eigen ambitieniveau begeleiden en vervolgens gerichte adviezen geven in het audit rapport.
Toolkit
Eén van de manieren waarop wij Eco-scholen gaan begeleiden is via de toolkit. Dit is een online bibliotheek vol praktische tools voor Eco-teams om mee aan de slag te gaan. De toolkit komt in plaats van het handboek. De toolkit is:
- praktisch toepasbaar en gemakkelijk te downloaden via werkbladen;
- uit te voeren en te begrijpen voor leerlingen;
- een manier om samen te werken en inspiratie op te doen voor verschillende thema’s.
De toolkit wordt een dynamisch systeem. Dit houdt in dat er dingen bij en af gaan. Wanneer er bijvoorbeeld iets niet goed werkt of verouderd is, wordt dit weggehaald. Het 60 pagina’s tellende handboek wat er nu is wordt omgezet naar praktisch toepasbare tools.
Portfolio
Een ander aspect wat Eco-teams veel gaat helpen is het portfolio. Dit gaat een plek worden waar het Eco-team laat zien waar ze trots op is. Verder inspireert het andere Eco-teams en is het de basis voor audits. Voor het portfolio geldt dat er veel vrijheid is in hoe jullie je duurzame stappen presenteren. Dit kan bijvoorbeeld via filmpjes, posters, mindmaps.. alles kan! Deze zijn via de website gemakkelijk te bekijken waardoor andere scholen hier inspiratie uit kunnen opdoen.
Audits
Het doel van de audits blijft hetzelfde: laten zien waar je trots op bent en het stimuleren van reflectie. Met de audits sla je een mijlpaal in het proces waar je zo lang aan hebt gewerkt en laat je zien waar je als Eco-team nu staat. We laten de stappen zoals die nu zijn los en gaan de filosofie van de vijf pijlers als referentiepunt gebruiken. Het aanvragen van de audit bestaat straks uit de volgende onderdelen:
- Portfolio aanleveren (Eco-team)
- Vragenlijst invullen (coördinerend docent en schoolleider samen)
- Bijlagen uploaden (verslagen, actieplan, etc.)
Vernieuwing van de thema’s
De bedoeling van de thema’s is dat Eco-teams praktisch aan de slag gaan met duurzaamheid in en rond de school. Dit hebben wij vernieuwd, omdat niet alle thema’s even praktisch en begrijpelijk waren, werden gewaardeerd of niet veel werden gebruikt. Met de vernieuwing hebben wij toegewerkt naar een thema set die voor de leerlingen leuk is en inspeelt op hun leefwereld/belevingswereld zodat Eco-Schools echt ván leerlingen is.
De bovenstaande afbeelding laat de oude en de nieuwe thema’s zien. De nieuwe thema’s hebben de volgende inhoud:
Klimaat: doet recht aan de klimaatactie die leerlingen willen
De bedoeling van de thema’s is dat Eco-teams praktisch aan de slag gaan met duurzaamheid in en rond de school. Dit hebben wij vernieuwd, omdat niet alle thema’s even praktisch en begrijpelijk waren, werden gewaardeerd of niet veel werden gebruikt. Met de vernieuwing hebben wij toegewerkt naar een thema set die voor de leerlingen leuk is en inspeelt op hun leefwereld/belevingswereld zodat Eco-Schools echt ván leerlingen is. Bovenstaande afbeelding laat de oude en de nieuwe thema’s zien. De nieuwe thema’s hebben de volgende inhoud:
Geld, Mensen en Spullen: doen recht aan duurzame economieën, sociale duurzaamheid, nieuwe economie en circulaire economie
Natuur: meer aandacht voor waarde van groen en biodiversiteit
We hebben naast de nieuwe thema’s ook een aantal thema’s laten vervallen. Dit is waarom:
Communicatie: is nu verweven in pijler ‘community’ en is van toepassing op alle thema’s
Gebouw & omgeving: is nu een pijler en heeft te maken met allerlei thema’s: energie, natuur, water, afval etc.
Gezondheid & hygiëne: bepaalde gezondheidsaspecten zijn nu verweven in thema’s voedsel en vervoer. Bijvoorbeeld duurzame schoonmaakmiddelen is nu verweven in het thema ‘spullen’.
Veiligheid & burgerschap: fysieke veiligheid is vervallen, inclusieve omgeving (rolstoeltoegankelijk, etc.) is verweven in het thema ‘mensen’ net zoals dat de sociale veiligheid en burgerschap nu verweven is in het thema ‘mensen’.
Verder hebben wij voor alle thema’s deelonderwerpen vastgesteld. Dit zijn 3 á 4 onderwerpen die onder het thema hangen om concreet en tastbaar te maken waar je dan aan kunt werken als je met dat thema aan de slag gaat.
Q&A over de vernieuwing
- Brengt de vernieuwing meer werk voor ons met zich mee?
Het is niet méér, maar leuker werk. Het zit beter en efficiënter in elkaar. Minder papierwerk, meer inspiratie, meer verbinding tussen scholen en tools die inspelen op de actualiteit en behoefte van de Eco-teams.
- Hoe ga ik om met de vernieuwing?
Behoud wat je doet, alles is in te passen in de vernieuwde aanpak. De online omgeving van Eco-Schools is het centrale punt waar je vanaf het nieuwe schooljaar alles terug kunt vinden en documenteren. Mochten er vragen zijn, dan kun je je vraag stellen via
- Wat doe ik met de audits?
Je kan voor de zomer (uiterlijk 1 juni) een audit aanvragen. Voor de meeste scholen zal de reguliere auditvorm nog plaatsvinden, een beperkt aantal scholen kunnen meedoen aan de pilot van de vernieuwde audit. Na de zomer gaan de nieuwe auditvorm voor alle scholen van start. Vul het werkboek niet meer in, maar documenteer wel wat je doet. Bewaar verslagen bijeenkomsten, foto’s van PR-momenten, het Eco-team in actie, posters en online acties.
- Waar blijven het werkboek en handboek?
Vul het werkboek niet meer in als je voor de zomer geen audit meer gaat aanvragen, maar documenteer wel wat je doet. Bewaar verslagen bijeenkomsten, foto’s van PR-momenten, het Eco-team in actie, posters en online acties. Alles wat je nu in het werkboek vastlegt, leg je straks vast in je portfolio of stuur je simpelweg op als bijlagen bij je auditaanvraag. We gooien niks weg. Deze zomer halen we het werkboek offline, we zorgen wel dat hij beschikbaar blijft. Meer informatie hierover volgt.
- Veranderen de kosten?
Nee, we blijven werken met het abonnementsmodel en de kosten blijven gelijk. Alleen wat je ervoor terugkrijgt, vernieuwt!
